O GROVE REGRESA Á ÉPOCA DA SALGADURA.

Momento da rodaxe da miniserie “Salgadura”. Imaxe: Faro de Vigo.

Durante os séculos XIX e XX as formas cadrangulares das fábricas de salagre eran moi habituais dentro dos verdes paisaxes da costa galega. Reconvertidas hoxe en vivendas e outros usos, ou simplemente derruidas, forman parte da memoria nostálxica dun pasado que tampouco é tan lonxano.

Un dos grandes exemplos de recuperación e restauracións destas fábricas atopámolo no concello de O Grove, que posúe un museo da salagre en Punta Moreiras. O Grove é todo un pioneiro en levar a cabo accións similares, algo que atrae a un turismo que adoita gostar de coñecer os tintes históricos dos lugares que visita.

Meses atrás, Punta Moreiras foi tamén o escenario dunha miniserie coproducida entre Galicia e Cataluña. De título “Salgadura”, a coprodución segue a estela de anteriores ficcións como “Mar libre” e promete ofrecer unha imaxe da vida cotiá das  nosas costas nos séculos XVIII e XIX, có fondo histórico das fábricas de salagre.

As roupas de época, a ambientación e a recreación do funcionamento destas fábricas que se desenvolvían durante a rodaxe, foi a inspiración do Concello de O Grove para tratar de facer algo semellante no futuro. Trataríanse dunhas xornadas de exhaltación da salagre, que terían lugar unha vez ó ano. Nesta ocasión coincidiron coa popular Festa do Marisco da vila. Durante as xornadas, traballadoras vestidas de época mostrarían o proceso de elaboración da salagre, e tamén se degustarían as principais especies explotadas nas fábricas: os xurelos e as sardiñas.

Aínda que dirixida ó interese turístico, non se pode dubidar que se trata dunha fermosa iniciativa, pode que condicionada pola morriña que produce ese pasado que se nos escapa, do que canto máis tempo pasa, menos coñecemos. Por iso sempre son boas novas que se trate de achegar un anaco da Historia ó presente. As fábricas de salagre ben merecen esa oportunidade.

A FOTO QUE FIXO Ó CHE GUEVARA INMORTAL.

O 4 de marzo de 1960, un horrible suceso tiña lugar no porto da Habana. O  buque francés “Le Coubre”, cargado de armamento procedente dos Estados Unidos, estoupaba deixando tras de si centos de mortos e feridos. As armas tiñan coma destino ó  réxime do anterior dictador, Fulgencio Batista. Pero naquel momento, a Revolución acababa de triunfar e a compra estaba xa realizada e pagada, polo que os intentos dos Estados Unidos por deter a chegada da mercadoría resultaron inútis. En Cuba ninguén dubidaba de que os responsables daquela carnicería eran axentes da CIA.

Ó día seguinte, o 5 de marzo, prodúxose a multitudinaria despedida ás vítimas. Entre a gran multitude estaban os líderes da Revolución, entre eles o Che Guevara. Alí estaba tamén o fotógrafo cubano Alberto Díaz, máis coñecido como Korda, que traballaba para o xornal “Revolución”. Nun momento do funeral, captou unha imaxe do Che. Tiña o cabelo despeiteado e tiña posta a inconfundible gorra de guerrilleiro. Pero o que a ninguén lle pasou desapercibida era aquela mirada ó lonxe, cargada de impetuosidade e forza, pero estranamente tamén de serenidade.

A foto estivo colgada no estudio do autor durante sete anos, e nin sequera foi publicada no xornal “Revolución”. Sete anos despois, có Ché xa falecido, un editor italiano fíxose cós dereitos e foi a escollida como capa do “Diario del Che en Bolivia”.

A partir de ahí comeza a reproducirse en infinidade de soportes: gorras, camisetas, bandeiras,… ata aumentar a magnitude de icona do século XX do Che.

Turismo Galicia.

Unha das reproducións máis curiosas atopámola en Galicia, no concello coruñés de Oleiros. Unha impresionante estatua de 8 metros da famosa imaxe do Che preside unha rotonda situada, precisamente, na Avenida Ernesto “Che” Guevara. Aínda que polémica, debido á súa connotación política, a estatua é xa todo un reclamo turístico, así coma un dos usos da imaxe máis atractivos.

Korda xamais gañou nada pola súa fotografía, nin nunca o reclamou. Unicamente interviu unha vez para evitar que a imaxe fora utilizada con fins publicitarios para unha coñecida marca de vodka.

GOLDEN GATE: 75 ANOS CONTEMPLAN A ENXEÑERÍA MODERNA.

O pasado 27 de maio, o Golden Gate de San Francisco conmemoraba o 75 aniversario da súa apertura á circulación, algo que a cidade californiana celebrou en medio de grandes fogos de artificio.

O Golden Gate comezou a construirse en 1933 e rematouse en abril de 1937, baixo as ordes do enxeñeiro xefe Joseph Strauss. Dende o seu primeiro deseño, a ponte levaba impreso grandes pretensións de innovación: a cor alaranxada, a armónica elegancia e por ser a ponte colgante máis longa (2,7 quilómetros) da época.

Cada ano a ponte é visitada por millóns de persoas, que acoden alí expresamente para vela, polo que, á súa función de lugar de paso, úneselle a de monumento de interese turístico.

Aínda que supervivente de terremotos, o Golden Gate tivo que ser cerrado tres veces nestes 75 anos por mor de fortes ventos. Ten tamén a dubidosa honra de ser o lugar que máis adoitan escoller os suicidas para quitarse a vida, dos que se contan xa máis de 1400. Pero tamén é un recurrente escenario de cine  e todo un emblema para a súa cidade.

A continuación, deixámoslles con imaxes da construción desta obra de arte da enxeñería moderna.

A TORRE QUE DOU NOME A UN DOS RUEIROS MÁIS ANTIGOS DA AROUSA.

A Historia é un ben prezado que se perde no tempo e na memoria, imposible de rescatar. Por iso, cando xorden grandes viaxeiros, mentes curiosas e excelentes cronistas, o valor das súas obras é incalculable. Neste senso, a Illa de Arousa débelle moito a estes persoeiros, pois grazas a eles recupera datos sobre a súa Historia que doutro xeito ficarían no esquecemento.

Os cimentos da igrexa da Arousa foron construidos coa pedra da antiga torre.

Este é o caso do beneditino Padre Sarmiento. Na súa obra “Viaje a Galicia”, de 1745, cóntanos a historia dunha torre da que non se teñen máis referencias históricas que o seu propio relato. O fragmento aparece recollido na “Historia de A Illa de Arousa”, de Xosé Lois Vila Fariña e Xoán Dopico Orjales, de onde tamén baseamos a meirande parte das reseñas históricas deste artigo.

O Padre Sarmiento fai referencia a unhas pedras en forma de ruinas que están situadas preto dun outeiro, e que habían de ter pertencido a unha torre moi antiga. Era de forma case cadrada e medía ó redor de 25 pés (algo más de 7 metros e medio). O monxe afirma que fai 50 anos había de estar aínda en pé (lembremos que estamos no ano 1745), pero que fai seis o vento debeu de ir derrubándoa. A zona, xa por aquel entón, era coñecida como o “sitio de la Torre”, por algo se trata dun dos rueiros máis antigos da Arousa.

Padre Sarmiento.

O propio Padre Sarmiento entronca esta torre coas torres da Lanzada e as Torres do Este de Catoira, e seguramente tamén coa Torre de San Sadurniño de Cambados. Naquela época víase Sálvora dende aquela zona e o monxe está case seguro de que había de ter unha función de faro para a entrada de embarcacións.

Outros historiadores creen que estas torres tiñan unha función defensiva, sobre todo na Idade Media, cando eran moi habituais os ataques viquingos. Cando había ameaza de perigo, encendíase unha fogueira no alto da torre, e así avisaba a toda a poboación e á dos arredores.

Anos despois, en 1800, cando se iniciaron as obras de construción da que ía ser a nova igrexa da Illa de Arousa, aproveitáronse as pedras das antiga torre para os seus cimentos. Por iso, aquilo de que non nos quedan referencias da existencia da torre, agás o relato do Padre Sarmiento, é un tanto inexacto, pois queda un barrio histórico que leva o seu nome, o barrio de A Torre, e a actual igrexa, que conserva a súa pedra.

BAUHAUS: O DESEÑO CHEGA Á VIDA COTIÁ.

Londres acolle ata o vindeiro 12 de agosto, no Barbican Centre, a maior exposición sobre a Bauhaus realizada en 40 anos, baixo o título de “Bauhaus: Art as Life” (“Bauhaus: A arte como vida”), xa que se centra na súa produción de obras de arte, máis que no movemento artístico en si.

Cartaz de Joost Schmidt para a Exposición da Bauhaus en Weimar, 1923.

A Bauhaus foi fundada polo arquitecto alemán Walter Gropius en 1919 na República de Weimar (réxime político baixo o que permaneceu Alemaña tra-la súa derrota na Primeira Guerra Mundial). Coa Bauhaus nacía unha nova e innovadora forma de concebir a vida cotiá. O deseño era compatible coa funcionalidade, para o cal inspirábanse en formas xeométricas e utilizaban liñas puras, algo que en moitos casos segue sendo unha tendencia no mundo do deseño.

Teteira de Marianne Brandt, 1924.

Froito da Bauhaus son, dende elementos da vida diaria, como unha vangardista teteira de Marianne Brandt, como obras arquitectónicas como as Casas dos Mestres, obra do propio Gropius, e que foron construidas nun piñeiral próximo á escola, na que viviron, entre outros Klee ou Kandinsky, dous dos seus mestres máis coñecidos.

Casas dos Mestres, Gropius, 1925-26.

A escola fechou en 1933 coa chegada dos nazis ó poder. Durante a súa existencia, a Bauhaus atravesou diferentes fases e foi cuestionada en certas ocasións. Aínda así as súas creacións son consideradas modernidade hoxe en día, case un século despois.