O MEXILLÓN DE GALICIA NA PRENSA FRANCESA (E NA GALEGA)

A finais da semana pasada, unha nova irrompía nas portadas dos principais xornais galegos, “Faro de Vigo” e “La voz de Galicia”. Os dous xornais aseguraban que Francia emitira unha alerta sanitaria despois da intoxicación de 73 persoas por mor, supostamente, do mexillón galego. Puidemos ler titulares como “una partida de mejillón gallego activa la alerta sanitaria en Francia” ou “la xunta arremete contra Francia por lanzar una alerta sanitaria sobre el mejillón gallego sin confirmarla“, estes aparecidos en “La voz de Galicia” ou “la Xunta acusa a Francia de emitir la alerta sanitaria del mejillón” e “Francia atribuye al mejillón gallego una intoxicación alimentaria de 70 personas“, no “Faro de Vigo”.

O simple feito duns titulares tan sentenciadores e rutilantes xa supón algo que está fora da normalidade, xa que con outras novas semellantes, tanto a administración como a prensa adoitan ser máis comedidos, para non perxudicar ó sector en cuestión. Pero, si os titulares eran así aquí en Galicia, cómo serían en Francia, que é onde a xente se intoxicou? Non sería raro atopar unhs titulares demonizando o mexillón galego, xa que 70 persoas intoxicadas son moitas e con menos motivos se encenden os ánimos.

 Nada máis lonxe da realidade. Utilizando os buscadores dos principais xornais franceses, “Le Monde”, Le Figaro”, “Le Croix”, “Libèration” e “L´Humanité”, e escribindo a frase “moules de Galice” (mexillón de Galicia), descobrimos que que na prensa francesa nin se menciona este episodio, algo realmente raro e incomprensible tratándose dunha alerta sanitaria, e sobre todo comparando coa prensa de aquí. Todos os xornais, repetimos, buscando “moules de Galice”, nos remiten a novas relacionadas coa catástrofe do Prestige e a novas gastronómicas. Todos, agás “Le Figaro”, onde atopamos un pequeno artigo có titular “Alerte aux moules venues d´Espagne” (alerta có mexillón chegado de España) referente ó sucedido en abril de 2013, coa retirada de mexillón galego en Francia. O artigo ten oito comentarios, dos que pouco hai que comentar, salvo dicir que nin se insulta nin se maltrata ó mexillón galego.

Por outro lado, utilizando xa un buscador xeral coa frase “moules de Galice” ou mesmo “moules de Galice intoxication”, vemos que a suposta alerta sanitaria non aparece por ningures, incluso en portais de internet especializados en temas de saúde. O único que atopamos é en relación a abril de 2013. Así, vemos un artigo en”Le Parisien” que ten 11 comentarios. De novo, o respecto polo producto galego é total, aínda que hai quen anima a consumir mexillón francés, algo que, por outra parte, non deixa de ser lóxico. Neste mesmo artigo, incluso, atopamos un comentario que defende o noso producto, ó tempo que se mostra crítico coa xestión francesa sobre o asunto:

gabax 13/04/2013 – 07h52

Les moules de Galice sont les meilleures moules d Europe. C est quand même bizarre qu elles n’intoxiquent que les français. Ensuite ce sera les fraises d Andalousie, les courgettes, et puis quoi encore? Ensuite on présente un démenti, quelques excuses bidon, mais le mal est déjà fait. Bizarre toutes ces histoires…

“O mexillón de Galicia é o mellor de Europa. É moi raro que non intoxiquen máis que ós franceses. Qué será despois, as fresas de Andalucía, os calabacíns? A continuación preséntase un desmentido, algunhas escusas falsas, pero o dano xa está feito. Moi raras todas estas historias…”

Así pois, por un lado temos unha boa nova, que é que en Francia o noso mexilón non ten mala prensa, pero, qué sucedeu entón? Un artigo aparecido o 27 de agosto na edición galega do xornal “El Pais” danos as claves do acontecido. En Francia, efectivamente, hai ó redor de 70 persoas intoxicadas, pero as autoridades sanitarias descoñecen de qué. Levando a cabo unha investigación, Francia pideu informes sobre o mexillón galego, unha información confidencial e un feito que nunca debeu saír á luz. Cómo se filtrou á prensa, a día de hoxe, segue sendo un misterio. Francia nunca emitíu unha alerta sanitaria acusando ó mexillón, é máis, lonxe de pechar o mercado con Galicia, está igualando o nivel de ventas con Italia, o principal importador. Como se ve, Francia é un excelente cliente có que non se foi moi xusto estes días, a causa da manipulación.

Namentres, o sector traballa arreo para conseguir a unión de todos os productores. Os frentes abertos aínda son moitos, principalmente, a constante presencia da marea vermella que obriga que cada vez máis polígonos, e cada vez máis tempo, permanezan pechados. Esperemos que administración bote man neste asunto tan enérxica e rápidamente como o fixo coa alerta sanitaria francesa.

ENTRE HALLOWEEN E O DÍA DE PEDIR

A festividade do Samaín é de orixe celta. A mesma palabra, Samaín, significa en irlandés antigo a fin do verán e a fin da colleita. Celebrábase a noite do 31 de outubro ó 1 de novembro, coincidindo có Día de Todos os Santos cristiá. Nesa noite, os defuntos abandoaban o subsolo para camiñar entre os vivos. Polo tanto, aproveitaban ese breve tempo para visitar a seres queridos e familiares e estes, incluso, lles deixaban unha silla baleira fronte a lareira para que quecesen.

Esta tradición foi levada ós Estados Unidos polos emigrantes irlandeses, ata derivar no xa coñecidísimo Halloween. Protagonista de películas e series de televisión, o Halloween é unha festa semellante ó Antroido, na que predomina a temática do terror e o medo. Nesa noite, a do 31 de outubro, os nenos percorren as casas para que os veciños lles dean lambetadas.

Por outro lado, dende uns anos a esta parte, en Galicia téntase rescatar a tradición do Samaín, coma un intento de evitar celebracións relixiosas e de reinvindicar unha tradición propia. Nembargantes, non son poucos os intelectuais galegos, que renegan da vinculación galega desa tradición, entre eles, o actual presidente da Real Academia Galega, Xosé Luís Méndez Ferrín.

Malia todo, non pode deixar de pasar desapercibida a gran semellanza do Halloween coa tradición que permanece nunha pequena Illa, a Arousa. Falamos, por suposto, do Día de Pedir, un ritual popular que, ó igual que no Halloween, ten como protagonistas ós nenos, aínda que tamén conta con grandes diferencias que personalizan esta festividade fronte a anglosaxona.

Típica recadación dos nenos no Día de Pedir. Imaxe: Na Illa.

Na Illa de Arousa, unha vez pasado o día dos defuntos, chega o momento dos nenos, o día 2 de novembro. Ese día dende moi cedo os nenos, que por unha vez contan có consentimento dos país para non ir á escola, van polas rúas equipados con bolsas e mochilas para percorrer as casas de familiares, dos coñecidos e dos establecementos comerciais. Alí, amoreados nas portas, é de obriga que os nenos pronuncien esta frase “unha limosniña polos difuntiños que van alá…” e só entón, unha vez que a digan, os adultos lles darán lambetadas, castañas, mondarinas e algún que outra moeda. Nos comercios adoitan tamén a regalar eses cadernos e bolígrafos que permanecían cubertos de pó no trasteiro, e moi especiais son tamén os boliños que as panaderías fan ese día espresamente para os nenos, que hoxe son xa toda unha tradición.

Comparando as dúas festividades, non se pode negar as grandes similitudes das dúas, aínda que unha sexa coñecida a nivel mundial e a outra, aínda que inalterable, non traspase a ponte da Arousa. Podemos pensar entón que o Samaín é a orixe tanto do Halloween coma do Día de Pedir?

OS VIQUINGOS EN GALICIA.

En agosto do ano 844, unha expedición viquinga que viña de cometer toda unha desfeita no sur de Francia, volvía ás súas terras do norte polo Golfo de Viscaia. Pero un forte temporal fixo que tiveran que seguir bordeando a costa, ata que ante eles apareceu o Farum Brigantium, a actual Torre de Hércules da Coruña. No que semellaba unha pequena aldea, atoparon valentes guerreiros que non deron tregua, e que os obrigaron a continuar a viaxe, con moitos menos homes e barcos, pola costa ata chegar a Portugal. Esta foi a primeira vez que os Vikingos viñeron a Galicia, pero non sería a única.

En 858 Galicia volveu ser o obxectivo da tropas viquingas. Segundo as crónicas da época, desembarcaron na Ría de Arousa e dende alí dirixíronse a Santiago de Compostela, arrasando con todo por todo lugar canto pasaban. En Santiago ata obrigaron ós cidadáns a pagar un tributo, pero axiña foron vencidos polo Conde Pedro.

Case un século tardaron en volver. Foi en 951, e os Viquingos saqueaban as vilas, asasinaban, collían a xente presa,… e os seus ataques foron cada vez máis brutais e feroces. Ese foi o motivo polo que o bispo de entón de Compostela, chamado Sisnando, se afanara na construción de torres e fosos para defender a cidade, facendo chegar ós traballadores á extenuación e chegando el mesmo a un estado total de loucura.

En 966, chegaron ás costas galegas 100 naves ó mando do rey viquingo Gunderedo. As crónicas contan que partiron dun porto chamado “Xunqueiras”, na Ría de Arousa, cara Iria Flavia. Pero o bispo Sisando saiulles ó paso xunto có seu exército, dando lugar a un violento combate no que Sisando cae morto. A partir de aí, as tropas viquingas esténdense por toda Galicia ata chegar ós Montes do Cebreiro.

A partir de entón, as chegadas dos Viquingos a Galicia son cada vez máis esporádicas, aínda que cando se producían eran moi violentas. En diversas ocasión, asaltaron Tui e, doutra vez, as tropas viñeron comandadas por Ulf, un xefe de gran fama ó que chamaban “o galego”, pois os xefes adoitaban recibir o nome das terras que conquistaban.

Anos despois, o posterior bispo de Compostela, Cresconio, para pechar o paso a posibles futuras invasións viquingas, construeu o Castelo do Oeste nun punto estratéxico da Ría de Arousa, preto de Catoira. Hoxe en día consérvanse unhas máis que dignas ruínas, as por todos coñecidas Torres do Oeste.

A PROCEDENCIA DO MEXILÓN: DIFERENCIAS IRRECONCILIABLES.

Fai uns días o sector do mar recibía case con incredulidade a nova de que a Eurocámara propoñía retirar a obriga ós fabricantes conserveiros de especificar o país de procedencia dos produtos. Así pois, o organismo que debería loitar pola defensa do sector, pretende dar unha ventaxa impagable ás especies foráneas. Segundo a eurodiputada Carmen Fraga, a cabeza visible desta iniciativa, as características dos produtos que se consumen supoñen unha información “nada relevante”, na súa opinión.

Entre o mexilón chileno e o galego “non hai cor”.

O sector do mar non tardou en mostrar a súa preocupación, algo que está máis que xustificado. Así, a introdución de mexilón chileno e o progresivo aumento da súa importación foi motivo de grandes danos na produción do mexilón galego. Por outra parte, tamén se deron casos como o ocorrido en marzo de 2011, cando o Consello Regulador do Mexilón de Galicia denunciou á conserveira Conservera de Rianxo SA logo de comprobar que en varias das súas latas os mexilóns eran de orixe chilena e non galega, tal e como se lle daba a entender ó consumidor.

Sexa como sexa, as diferencias entre as dúas especies son evidentes a simple vista. O mexilón chileno é dunha cor branca, case transparente, moi lonxe da característica cor encarnada do mexilón galego, que ademáis posúe unha carne máis consistente. Pero a gran diferencia, sen dúbida, está no sabor. O chileno é un mexilón que resulta case insípido, o que o deixa sen competencia ante un mexilón coma o galego, que absorbe todos os sabores do mar, até o punto de que a xente adoita preferir consumilo ó vapor, da maneira máis natural posible. Todas son cuestións estas que pode que axiña teñamos que ter en conta cada vez que abramos unha lata.

AS MÁXICAS NOITES DE VERÁN DO “CON DO MOUCHO”.

Momentos da actuación dos Mighty Calacas.

O “Con do Moucho”, a simple vista, semella un bar coma outro calquera. Acolledor e un gran lugar de encontro, pero un bar coma tantos, en definitiva. É ó estar alí cando un se da conta de que ademáis de todo iso, o “Con do Moucho” é un lugar no que pode suceder de todo. Pero toda esa expectación do inesperado intensifícase en días, mellor dito noites, de verán.

No “Con do Moucho” é posible que, nun día deses de “pola semana”, a tranquilidade dunha conversa sexa interrompida polo estoupido duns instrumentos musicais e que unha voz, de súpeto, se poña a cantar. E pode que esa voz sexa a de Uxía Senlle, a recoñecida cantante galega. Os temas pendentes da conversa teñen que ficar entón aparcados para outro momento, porque un concerto improvisado, ó que ninguén esperaba ir, acaba de comezar.

E é que a música é o peso forte do “Con do Moucho”. Os seus micrófonos acollen coa mesma hospitalidade a un grupo local que está comezando, como ó mellor harmonicista do mundo chegado do outro lado do Atlántico. Este último, por certo, protagonizou o concero da fin de semana pasada, noutra gran noite inesquecible.

Trátase de Marcos Coll, integrante de Los Reyes del KO e considerado, como dicimos, o mellor harmonicista do mundo, ata o punto de ser imaxe das harmónicas Hohner, unha das marcas máis importantes deste pequeno instrumento musical.

Nesta ocasión , Marcos Coll chegaba cunha nova formación, Los Mighty Calacas. Os músicos de orixe mexicana mesturan ritmos latinos como a cumbia, con outros como o funk ou o groove, que xunto coa base de blues da harmónica de Marcos Coll dá como resultado uns temas sen fisuras que fixeron que todo o público do “Con do Moucho” se arrincara a bailar.

Pero aínda queda moito vran no antigo bar de Juanito Viñas. Entre os vindeiros concertos prometen chegar  moitas sorpresas. E esperamos contárllelas todas dende aquí.