A BREVE HISTORIA DA I REPÚBLICA GALEGA.

A súa duración foi tan só dunhas cantas horas, motivo suficiente para que en moitos eidos fora considerada unha simple anécdota e desterrada dos libros de historia. Pero iso non quita o feito de que en Galicia a vindeira república que veña será xa a segunda. A súa proclamación tivo lugar o 27 de xuño de 1931, no medio dun contexto tenso e inestable.

As condicións eran favorables ó republicanismo, logo da fuxida do rei español Alfonso XIII e da instauración da II República Española o 14 de abril de 1931. Pero no referente a Galicia o descontento e a desilusión coa nova situación non tardou en aparecer.

Manifestantes en Compostela, xuño de 1931.

Toda a situación se agravou coa decisión do goberno de suspender as obras do ferrocarril da nova liña Zamora-Coruña, que deixaba sen traballo a 12.000 obreiros. Comezaron a xurdir voces de intelectuais e activistas galegos, denunciando que os problemas de Galicia só se poderían resolver en Galicia. Iniciouse entón un paro no que os traballadores estiveron apoiados por comerciantes e pola pequena burguesía galega. Xa o 25 de xuño os manifestantes ocuparon o axuntamento de Ourense e proclamaron a República.

Protestas polo cese das obras do ferrocarril Zamora-Coruña.

Dous días despois, en Santiago de Compostela produciuse un mítin masivo na Alameda. Entre os oradores estaba o que ía ser o presidente daquela breve República, Antón Alonso Ríos, que emigrara a Arxentina onde dirixira a Organización Republicana Galega Autónoma (ORGA) de Casares Quiroga. Os asistentes dirixíronse despois ó Pazo de Raxoi para ocupar as dependencias municipais.

Pero o goberno central foi moi rápido nos seus movementos, e axiña reanudou as obras do ferrocarril. Este feito logrou que o movemento non se expandira polas distintas comarcas galegas e que a República fora pouco a pouco deixando de ter apoios, ata o punto de desaparecer en poucas horas. A historia da Primeira República Galega é insólita pola súa brevidade, pero responde a unha realidade social e a un descontento que non pasaron desapercibidos. Realmente se pode falar dunha simple anécdota?

II CONFERENCIA DO PARTIDO COMUNISTA GALEGO. SANTIAGO CARRILLO VISITA A ILLA DE AROUSA.

Propaganda do Partido Comunista de Galicia en contra da entrada de España na OTAN.

En xaneiro de 1980 tiña lugar na Illa de Arousa a II Conferencia do Partido Comunista de Galicia. Este feito fixo que o nome da nosa pequena illa saltara ás portadas dos principais xornais estatais. E é que o que daquela era o máximo dirixente do partido, o recentemente falecido Santiago Carrillo, nunca restou nin un mínimo de importancia ás poboacións pequenas.

Na Conferencia celebrada na Arousa estiveron presentes 300 delegados, así coma o que entón era o secreterio xeral do partido en Galicia, Anxo Guerreiro, ademáis de Mario Babioni, do Partido Comunista Italiano. O domingo 27 de xaneiro  tivo lugar a clausura do evento, nun acto no que interviron estes dirixentes, xunto con Santiago Carrillo. No seu discurso, Carrillo condenou a invasión da Unión Soviética en Afganistán, afirmando que, da mesma maneira que se mostraba contrario ó imperialismo americano, non ía ter unha actitude diferente no caso soviético. Na Illa de Arousa, Santiago Carrillo elevaba a súa ollada a Europa, avogando por un Eurocomunismo.

Namentres se celebraba este acto, en Vilanova aparecían pinchadas as rodas dos coches de Carrillo e de outros militantes, resultando afectados incluso, os responsables do servizo de protección e vixilancia do Secretario Xeral.

A FOTO QUE FIXO Ó CHE GUEVARA INMORTAL.

O 4 de marzo de 1960, un horrible suceso tiña lugar no porto da Habana. O  buque francés “Le Coubre”, cargado de armamento procedente dos Estados Unidos, estoupaba deixando tras de si centos de mortos e feridos. As armas tiñan coma destino ó  réxime do anterior dictador, Fulgencio Batista. Pero naquel momento, a Revolución acababa de triunfar e a compra estaba xa realizada e pagada, polo que os intentos dos Estados Unidos por deter a chegada da mercadoría resultaron inútis. En Cuba ninguén dubidaba de que os responsables daquela carnicería eran axentes da CIA.

Ó día seguinte, o 5 de marzo, prodúxose a multitudinaria despedida ás vítimas. Entre a gran multitude estaban os líderes da Revolución, entre eles o Che Guevara. Alí estaba tamén o fotógrafo cubano Alberto Díaz, máis coñecido como Korda, que traballaba para o xornal “Revolución”. Nun momento do funeral, captou unha imaxe do Che. Tiña o cabelo despeiteado e tiña posta a inconfundible gorra de guerrilleiro. Pero o que a ninguén lle pasou desapercibida era aquela mirada ó lonxe, cargada de impetuosidade e forza, pero estranamente tamén de serenidade.

A foto estivo colgada no estudio do autor durante sete anos, e nin sequera foi publicada no xornal “Revolución”. Sete anos despois, có Ché xa falecido, un editor italiano fíxose cós dereitos e foi a escollida como capa do “Diario del Che en Bolivia”.

A partir de ahí comeza a reproducirse en infinidade de soportes: gorras, camisetas, bandeiras,… ata aumentar a magnitude de icona do século XX do Che.

Turismo Galicia.

Unha das reproducións máis curiosas atopámola en Galicia, no concello coruñés de Oleiros. Unha impresionante estatua de 8 metros da famosa imaxe do Che preside unha rotonda situada, precisamente, na Avenida Ernesto “Che” Guevara. Aínda que polémica, debido á súa connotación política, a estatua é xa todo un reclamo turístico, así coma un dos usos da imaxe máis atractivos.

Korda xamais gañou nada pola súa fotografía, nin nunca o reclamou. Unicamente interviu unha vez para evitar que a imaxe fora utilizada con fins publicitarios para unha coñecida marca de vodka.

VALENTÍN PAZ-ANDRADE, TESTEMUÑA DO SÉCULO XX GALEGO.

Moi habitual é atopar, entre os homenaxeados no Día das Letras, persoeiros moi polífacéticos, aínda que poucas veces o rango será tan amplo coma no caso de Valentín Paz-Andrade (Pontevedra, 1898 – Vigo, 1987). Posuía dende un privilexiado olfato para os negocios, como unha gran sensibilidade poética. Avogado, viaxeiro, xornalista, político,…  todas estas inquedanzas, nas que non había un límite disciplinar, deron lugar a que Valentín Paz-Andrade estivera presente nos grandes feitos do século XX, e todos eles marcaron o rumbo e a Historia de Galicia. Entre outras cousas, foi candidato ás Cortes Constituintes, xunto con Ramón Cabanillas e Castelao e formou parte da redacción do anteproxecto do Estatuto de Galicia (1931). Pero unha das grandes aportacións de Paz-Andrade está no ámbito da economía. Adquiriu un importante compromiso coas actividades pesqueiras, sobre as que escribiu seis libros sobre as súas problemáticas e potencialidades. Era a súa unha visión dende un punto de vista empresarial e galeguista, destinado ó desenvolvemento económico do territorio galego. Unha personalidade visionaria e comprometida que, mal que nos pese, non é moi habitual en Galicia.

UN PASEO POR “VILLA PSOE”.

Semanas atrás, Javier Carrera, director da empresa construtora Movexvial, presentaba a súa dimisión. A historia de Javier Carrera é a historia dun home emprendedor e feito a si mesmo, que fundou a súa propia empresa fai máis de vinte anos e a dirixe dende entón. Despois, viuse na obriga de dimitir e marchar pola porta de atrás. Segundo el mesmo, para preparar a súa defensa e non danar a imaxe da empresa. Movexvial foi a encargada de levar a cabo a construción da urbanización da Illa de Arousa coñecida como “Villa Psoe”, salpicada agora pola trama de corrupción chamada “Operación Campeón”, da que o ex ministro de Fomento, Pepe Blanco é o seu máis célebre implicado.