RAMÓN NETO GAÑA UN NOVO CERTAME LITERARIO

Estas datas especiais comenzan cunha gran nova, xa que o poeta Ramón Neto ven de gañar un novo concurso literario, o premio de poesía Eusebio Lorenzo Baleirón, que convoca o Concello de Dodro. Un galardón que se une a unha carreira literaria imparable. Ramón, nado na Illa de Arousa en 1975 reside dende moitos anos en Bruselas, onde exerce como docente. A súa traxectoria literaria comenzou en 2009, cando se proclamou gañador do XXII Premio Nacional de Poesía Pérez Pallaré có poemario “Estación única dunha illa”. En 2012 gañou o XVI Premio Miguel González Garcés pola súa obra “As lavandas adáptanse a todo erro de navegación” e en 2013 gañou o VIII Certame de poesía erótica Illas Sisargas por “Dominio Público”.

Facía xa tempo que dende Aguamorta queríamos facer unha homenaxe ós poetas arousáns, tanto os de onte coma os de hoxe, porque é unha gran fortuna que o noso pobo teña os seus poetas. Comezamos así con esta humilde pero merecida homenaxe a Ramón, un amigo ó que admiramos e cunha gran traxectoria á que seguiremos moi atentos. Moitos parabéns!

 

O MEXILLÓN DE GALICIA NA PRENSA FRANCESA (E NA GALEGA)

A finais da semana pasada, unha nova irrompía nas portadas dos principais xornais galegos, “Faro de Vigo” e “La voz de Galicia”. Os dous xornais aseguraban que Francia emitira unha alerta sanitaria despois da intoxicación de 73 persoas por mor, supostamente, do mexillón galego. Puidemos ler titulares como “una partida de mejillón gallego activa la alerta sanitaria en Francia” ou “la xunta arremete contra Francia por lanzar una alerta sanitaria sobre el mejillón gallego sin confirmarla“, estes aparecidos en “La voz de Galicia” ou “la Xunta acusa a Francia de emitir la alerta sanitaria del mejillón” e “Francia atribuye al mejillón gallego una intoxicación alimentaria de 70 personas“, no “Faro de Vigo”.

O simple feito duns titulares tan sentenciadores e rutilantes xa supón algo que está fora da normalidade, xa que con outras novas semellantes, tanto a administración como a prensa adoitan ser máis comedidos, para non perxudicar ó sector en cuestión. Pero, si os titulares eran así aquí en Galicia, cómo serían en Francia, que é onde a xente se intoxicou? Non sería raro atopar unhs titulares demonizando o mexillón galego, xa que 70 persoas intoxicadas son moitas e con menos motivos se encenden os ánimos.

 Nada máis lonxe da realidade. Utilizando os buscadores dos principais xornais franceses, “Le Monde”, Le Figaro”, “Le Croix”, “Libèration” e “L´Humanité”, e escribindo a frase “moules de Galice” (mexillón de Galicia), descobrimos que que na prensa francesa nin se menciona este episodio, algo realmente raro e incomprensible tratándose dunha alerta sanitaria, e sobre todo comparando coa prensa de aquí. Todos os xornais, repetimos, buscando “moules de Galice”, nos remiten a novas relacionadas coa catástrofe do Prestige e a novas gastronómicas. Todos, agás “Le Figaro”, onde atopamos un pequeno artigo có titular “Alerte aux moules venues d´Espagne” (alerta có mexillón chegado de España) referente ó sucedido en abril de 2013, coa retirada de mexillón galego en Francia. O artigo ten oito comentarios, dos que pouco hai que comentar, salvo dicir que nin se insulta nin se maltrata ó mexillón galego.

Por outro lado, utilizando xa un buscador xeral coa frase “moules de Galice” ou mesmo “moules de Galice intoxication”, vemos que a suposta alerta sanitaria non aparece por ningures, incluso en portais de internet especializados en temas de saúde. O único que atopamos é en relación a abril de 2013. Así, vemos un artigo en”Le Parisien” que ten 11 comentarios. De novo, o respecto polo producto galego é total, aínda que hai quen anima a consumir mexillón francés, algo que, por outra parte, non deixa de ser lóxico. Neste mesmo artigo, incluso, atopamos un comentario que defende o noso producto, ó tempo que se mostra crítico coa xestión francesa sobre o asunto:

gabax 13/04/2013 – 07h52

Les moules de Galice sont les meilleures moules d Europe. C est quand même bizarre qu elles n’intoxiquent que les français. Ensuite ce sera les fraises d Andalousie, les courgettes, et puis quoi encore? Ensuite on présente un démenti, quelques excuses bidon, mais le mal est déjà fait. Bizarre toutes ces histoires…

“O mexillón de Galicia é o mellor de Europa. É moi raro que non intoxiquen máis que ós franceses. Qué será despois, as fresas de Andalucía, os calabacíns? A continuación preséntase un desmentido, algunhas escusas falsas, pero o dano xa está feito. Moi raras todas estas historias…”

Así pois, por un lado temos unha boa nova, que é que en Francia o noso mexilón non ten mala prensa, pero, qué sucedeu entón? Un artigo aparecido o 27 de agosto na edición galega do xornal “El Pais” danos as claves do acontecido. En Francia, efectivamente, hai ó redor de 70 persoas intoxicadas, pero as autoridades sanitarias descoñecen de qué. Levando a cabo unha investigación, Francia pideu informes sobre o mexillón galego, unha información confidencial e un feito que nunca debeu saír á luz. Cómo se filtrou á prensa, a día de hoxe, segue sendo un misterio. Francia nunca emitíu unha alerta sanitaria acusando ó mexillón, é máis, lonxe de pechar o mercado con Galicia, está igualando o nivel de ventas con Italia, o principal importador. Como se ve, Francia é un excelente cliente có que non se foi moi xusto estes días, a causa da manipulación.

Namentres, o sector traballa arreo para conseguir a unión de todos os productores. Os frentes abertos aínda son moitos, principalmente, a constante presencia da marea vermella que obriga que cada vez máis polígonos, e cada vez máis tempo, permanezan pechados. Esperemos que administración bote man neste asunto tan enérxica e rápidamente como o fixo coa alerta sanitaria francesa.

HISTORIA DUNHA IMAXE: A ANTIGA PRAZA DO REGUEIRO

Porque unha imaxe vale máis ca mil palabras, e porque destas imaxes non se pode dicir que son simples fotografías. Da que falamos hoxe é un bo exemplo de todo iso. Trátase dunha imaxe, das moitas que hai, da antiga praia do Regueiro, concretamente a finais dos anos 50. Si, xuventude, antes no Regueiro había mar.

A vida cotiá da Arousa está ateigada do pulso que a terra sempre mantivo có mar, na loita incansable dunha pequena Illa por reafirmarse e afianzarse diante do todopoderoso mar. Recheos similares ós do Regueiro, que hoxe en día fanse cunha infinidade de estudios técnicos previos e que son realizados por multitude de enxeñeiros, na Arousa fíxose de maneira espontánea. Por suposto o resultado non foi bo, sendo un terreo moi inestable e as consecuencias aínda as estamos pagando hoxe en día coa constante degradación da zona.

Simplemente, os veciños comezaron a tirar alí o lixo das casas e as fábricas facían o propio coas cunchas de mexilón. Pouco a pouco, os desperdicios que se foron depositanto alí foron cada vez máis grandes, dende colchóns ou calquera cousa que sobrara na casa ata incluso piornos. E non un ou dous. Semella que ata uns dez piornos.

Versión da imaxe nunha pintura de Ernesto Barreiro.

Posteriormente, e antes de ser asfaltado, o Regueiro convertiuse nun prado no que pastaban as vacas. Si, xuventude, antes na Arousa había vacas.

Seguro que moitos de vostedes, observando a imaxe, saben que lles resulta familiar, pero igual non son capaces de situala concretamente. Para iso contamos coa inestimable axuda dos amigos de A Illa dos Carcamáns, que mediante o seu facebook nos agasallan esta comparativa, coa que non cabe dúbida algunha da ubicación.

http://www.facebook.com/ailla.doscarcamans

Comparen, por exemplo, as casas frontais. As dúas botaron un piso máis para arriba, pero os seus tellados conservan a mesma forma.

Quén lle ía dicir ó rapaz que estaba sentado ó sol naquel momento na praia, que a súa presencia ía axudarnos, máis de 60 anos despois, a recuperar por un intre aquela Arousa que tanto facemos a menos. Seguramente era un día de primavera ou de verán. Un día deses nos que sae o sol logo de moito tempo. Iso é o que podemos supor ó ver unha alfombra colgando nunha casa e as ventás abertas de par en par noutra. Unh día pola mañá, e xulgando as sombras nas casas, ata nos poderíamos aventurar a dicir de cara o mediodía. Unha mañá cálida e fermosa, pero cotiá. Un pequeno intre que, pola maxia dunha imaxe, chegou no día de hoxe ata nós.

 

 

 

O MAPA DA ILLA DA GUERRA DA INDEPENDENCIA. RETRATO DA AROUSA DE 1811

Son nas grandes contendas onde se desenvolven con maior rapidez a ciencia e a tecnoloxía. De feito, hai quen asegura que tanto os mapas como os GPS non terían existido se non fose por motivos bélicos. E iso mesmo sucedeu na Guerra da Independencia, o acontecemento que dou lugar á aparición dos “carcamáns”. Durante a Guerra, na que os exércitos español e inglés se uniron para derrotar ós franceses, tivo lugar unha enorme proliferación de mapas, gracias á creación do “Corpo do Estado Maior”, que impulsou unha maior planificacion estratéxica. A Illa tivo tamén un papel importante nestes episodios, pois dende a Illa levouse a cabo unha resistencia que subministraba por mar comida, roupa e armas ós combatentes en Vigo.

Con motivo do bicentenario da contenda, o Ministerio de Defensa ven de publicar unha recopilación de documentos relacionados coa Guerra da Indepencia, e pertencentes ós tres exércitos implicados. Entre eles, unha morea de mapas, entre os que se atopa un específico da Illa de Arousa, toda unha xoia en formato dixital, á disposición de todos.

Mapa da Arousa de 1811

O mapa leva o nome de “Memoria topográfica militar de Ysla de Arosa”, e o seu autor é o Tenente Coronel de Enxeñeiros Manuel de Otermin, con data do 6 de agosto de 1811. O mapa que vemos na imaxe é unha copia realizada por Luís Ibáñez de la Rentería, en 1822. Aínda que o seu valor cartográfico é escaso, ten un valor histórico incalculable, pois é o máis parecido a unha fotografía que poderiamos ter da Arousa daquela época, ademáis da gran axuda informativa que nos ofrece a lenda do mapa.

No mapa saen destacados os principais accidentes xeográficos da Illa, o que desvela unha toponimia que xa existía dous séculos atrás: Niño de Corvo, Punta Barbafeita, o Campelo,… A lenda tamén nos informa da existencia de 115 casas, nas que se reparten os 400 habitantes que se estima que tiña a Arouna naquela época, todas concentradas na parte máis estreita da Illa. A lenda conta tamén a existencia de cultivos de trigo, cebada e millo, así como viñas e piñeiros de escasa altura. Aparece tamén un muíño, sen especificar se é de vento ou de mareas, aínda que nos apostamos por este último, tanto pola antiguedade como pola súa ubicación.

Detalle da lenda.

Como non podía ser de outro xeito, no mapa tamén se situan fontes, elementos caracterísiticos e abundantes na Arousa, indicando que son “de boa auga”. Tamén aparecen promotoiros de area, moitos dos cales de seguro foron no futuro aproveitados para que a Illa lle gañase terreo ó mar, así como praias das que se destaca que continuamente atracan embarcacións chegadas de todas partes.

E así é como pouco a pouco se vai configurando o retrato daquela Illa que a piques estaba de converterse en carcamana, un retrato no que, de seguro, todos repararemos en algo diferente. Era unha Arousa moi distinta á que agora coñecemos, cunha enorme cantidade de terreo virxe e moi pouco habitada, pero que se gañou un espazo na Historia por moitos motivos, un deles, o seu papel na Guerra da Independencia.

SUSO GÓMEZ: ARTE EN PEDRA E FERRO.

“Cthulhu en Cambados” (2011), de Suso Gómez.

No trafego da súa viaxe, a nosa Aguamorta chega hoxe a unha das súas paradas favoritas. Trátase da historia de Suso Gómez, ou a demostración de cómo a arte e o talento poden xurdir espontáneamente na vida cotiá.

Suso Gómez (Cambados, 1977) ten formación en cantaría e a súa vida sempre estivo unida, dunha maneira ou outra, ó mundo da pedra. As súas inquedanzas e curiosidade fixo que axiña se atrevera a ir máis aló, até o punto de traballar a pedra dunha maneira creativa. O resultado é unha colección de obras escultóricas que agora están á vista de todo o mundo, grazas ó seu recentemente creado blog, www.atdp.es/susogomez/.

Na súa obra, Suso Gómez mestura gran cantidade de materiais diferentes, aínda que sempre predominan a pedra e o ferro. As esculturas son un compendio de imaxinación, movemento e, porqué non dicilo, de sentido do humor. Son obras que fuxen do aburrimento e da rutina, aínda que ó mesmo tempo conseguen ser un favorecedor elemento estético dentro de calquera fogar.

Unhas arañas que semellan camiñar cara nós, unha apisoadora e incluso un feto, son so exemplos do que podemos atopar nesta colección, aínda que avisamos que non son nin os máis sorprendentes nin os máis  suxerentes. Pasen e vexan. Coñezan vostedes mesmos o mundo de Suso Gómez.